Het bedriegersyndroom

Heb je het gevoel dat je niet aan de verwachtingen voldoet ? Heb je het gevoel dat je alles aan geluk te danken hebt ? Of ben je gevoelsmatig bang dat anderen zullen denken dat je niet aan de verwachtingen voldoet? Deze onaangename ideeën zijn de dagelijkse realiteit voor mensen die lijden aan het bedriegersyndroom. 

En volgens een studie gepubliceerd in het Journal of Behavioral Science lijdt 70% van de bevolking in meer of mindere mate aan deze aandoening. Maar ze delen allemaal dezelfde angst: "ontmaskerd worden", zoals Stacey Callahan, klinisch psycholoog en onderzoeker aan de Universiteit Toulouse - Jean Jaurès, uitlegt.

Waar komt het bedriegersyndroom vandaan?

Het bedriegersyndroom is de laatste jaren veel in het nieuws geweest. Dit concept is echter al 35 jaar oud, want het was de Amerikaanse psychologe Pauline Clance die er in 1986 over theoretiseerde. Deze psychologe heeft zelfs een referentietest ontwikkeld om vast te stellen of iemand aan dit syndroom lijdt.

In die tijd hadden we het niet over een syndroom maar over het bedriegersfenomeen – refererend naar de titel van het baanbrekende boek van Pauline Clance. Tegenwoordig wordt de term bedriegersyndroom misbruikt, ook al is het geen medische aandoening.

Hoe je het ook noemt, het bedriegersyndroom herken je aan drie belangrijke symptomen:

-       het gevoel hebben dat hun prestaties het resultaat zijn van externe krachten

-       het gevoel hebben illegitiem te zijn in het opeisen van eigen prestaties

-       het onvermogen ervaren om in je eigen capaciteiten te geloven

We beginnen vrij veel te weten over het bedriegersfenomeen, maar we weten niet echt waardoor het veroorzaakt wordt, zegt Stacey Callahan. Er zijn veel theorieën. In de cognitief- gedragsmatige psychologie overheerst het idee dat nederigheid en het niet toegeven aan succes goede dingen zijn. Het bedriegersyndroom zou een soort pervers effect zijn van dit idee dat diep in ons verankerd zit.

Een syndroom voor twee bedriegers

Dit permanent twijfel syndroom - een van de vele namen voor het fenomeen - kan tot uiting komen bij twee soorten persoonlijkheden: uitstellers en overwerkers. Uitstellers lopen achter met hun taken omdat ze bang zijn om te beginnen en te falen. De overwerkers daarintegen proberen zichzelf te overtuigen dat ze hun taak niet aankunnen en comperseren dit door hun werklast te verhogen - maar niet noodzakelijk hun efficiëntie. In beide gevallen kunnen de gevolgen schadelijk zijn.

Het bedriegersyndroom kan leiden tot een burn-out legt Stacey Callahan uit. En dit geldt ongeacht of je een uitsteller of een overwerker bent, want in beide gevallen zal het leiden tot een buitensporige werklast welke aanleiding kan geven tot een burn-out. Op kantoor kan het bedriegersyndroom ook de relaties tussen collega's beïnvloeden. Door hun takenbeheer kunnen ‘bedriegers’ zeer negatieve relaties met de rest van hun team creëren.

Alsof dat nog niet genoeg is, heeft de Covid-crisis ook de prevalentie van het bedriegerssyndroom geaccentueerd. Dit is te wijten aan het feit dat door te telewerken, bepaalde face-to-face momenten wegvallen, waardoor dit bij bepaalde werknemers een gevoel van bedriegen oproept. lees meer hierover in Les Echos.

Hoe bestrijd je het bedriegersyndroom op het werk?

Wat kun je doen om dit syndroom, dat rampzalige gevolgen kan hebben, te vermijden op het werk ? Gelukkig heeft Stacey Callahan hierop enkele antwoorden.

In de eerste plaats beveelt Stacey Callahan aan om een cultuur van aanvaarding en mislukking in de onderneming te creëren. Dit is een bedrijfscultuur waarvan de voordelen ervan het onderwerp zijn geweest van verschillende wetenschappelijke studies. Het idee is eenvoudig: "als mislukking niet langer een probleem is, dan is succes niet langer het enige mogelijke resultaat". Uiteraard makkelijker gezegd dan gedaan. Dus raadt Stacey Callahan aan om een houding van onvoorwaardelijke zelfacceptatie aan te nemen. Of tenminste om te leren dat te doen. Omdat jezelf accepteren je ook in staat stelt anderen en hun fouten te accepteren. En dat is goed voor iedereen.