Vaste versus tijdelijke contracten, wat wordt het?

Aan de ene kant hebben we de oude kampioen. Met uitstekende cijfers: Vorig jaar hadden in Nederland 5.318.000 werknemers een vast contract (1), een recordaantal. Circa 66% van de werkenden heeft een vast contract. Het contract voor onbepaalde tijd blijft een garantie voor zekerheid, stabiliteit en veiligheid. Bovendien biedt een vaste baan banken en verhuurbureaus vertrouwen op het moment dat je een hypotheek wilt afsluiten of een appartement wilt huren. Daarnaast profiteer je van sociale zekerheid, tegemoetkoming in de ziektekosten, doorbetaalde vakanties en andere secundaire arbeidsvoorwaarden. Er is echter een concurrent van het vaste dienstverband: het tijdelijke contract. 

Is de strijd bij voorbaat al beslist? Dat nu ook weer niet. Voordelen van een tijdelijk contract zijn dat je meer baas bent over je eigen tijd, je leuke dingen kunt doen naast je werk of regelmatig op reis kunt gaan. Waarom niet, als je het je financieel kunt permitteren? Het is een feit dat vooral jongere werknemers kiezen voor een baan met tijdelijk contract. Voor hen is 'een baan hebben net zo belangrijk (als voor de oudere generaties), maar wordt flexibiliteit om andere dingen te doen naast het werk steeds belangrijker', zo blijkt volgens sociologen uit opiniepeilingen van de afgelopen 15 jaar. 

Alles uit het leven halen 

Dit is niet het enige voordeel van een tijdelijk contract. Als je bijvoorbeeld je contract wilt opzeggen, hoef je dat niet van tevoren te melden, je kunt van de ene op de andere dag vertrekken want je zit niet vast aan een lange opzegtermijn. Als er een mooie andere baan voorbij komt, of als je een financiële meevaller hebt ben je vrij om de sprong te wagen. Ondernemende types hebben de halve wereld: in 2022 zijn er opvallend veel nieuwe bedrijven opgestart. Waarom zou je ook niet je eigen bedrijf opzetten, waar je misschien stiekem wel eens van droomt? 

Door verschillende tijdelijke contracten achter elkaar te plakken heb je de mogelijkheid om allerlei soorten werk uit te proberen, ideaal voor mensen die van afwisseling houden. Je kunt zelfs verschillende banen tegelijk hebben. Redenen genoeg om de werklust van demulti-jobbers en van de jongeren van Generatie Z (waaronder jij dus), van wie een derde het liefst drie of meer banen tegelijk heeft, aan te moedigen. ‘We willen alles uit het leven halen wat erin zit’ Een oma die in haar autootje kinderen van school ophaalt is een mooi voorbeeld van vroeger. Van alle markten thuis zijn is de toekomst.  

Het ontslagrecht geeft een boost aan vaste contracten 

Het einde van de vaste contracten is dus aangebroken? De helft van de Generatie Z-jongeren stelt zelfs 'dat het contract voor onbepaalde tijd wel afgeschaft kan worden, omdat tijdelijke contracten en freelance werk veel interessanter zijn'. Maar zover is het nog niet. Het contract voor onbepaalde tijd mag dan minder populair zijn, het blijft wel bestaan. Met de versoepeling van het ontslagrecht in 2020 won het vaste contract aan populariteit onder werkgevers. Een werknemer ontslaan is gemakkelijker geworden en de ww-premie voor werknemers met een vast dienstverband is tegenwoordig lager dan voor werknemers met een tijdelijk contract. Daarnaast moeten tijdelijke contracten van werknemers nu wettelijk sneller worden omgezet naar een vast contract.  

Vast dienstverband opnieuw promoten 

Het is niet vanzelfsprekend dat het goeie ouwe vaste contract blijft bestaan. Personeelstekorten in combinatie met de trend om werk en privé beter in balans te brengen vragen om een heroverweging van arbeidscontracten voor onbepaalde tijd. De negatieve kanten ervan zijn overigens nogal overdreven want je zit echt niet voor de rest van je leven vast aan een vast dienstverband. Tijdens je twee maanden proeftijd kun je altijd opzeggen, en als je daarna je baan wilt opzeggen, om wat voor reden dan ook, kun je met je leidinggevende onderhandelen over de voorwaarden om uit dienst te gaan en het recht op ww. Verder biedt een vaste aanstelling doorgaans goede mogelijkheden om opleidingen te volgen. Als je één werkgever hebt kun je gemakkelijk je opleidingsbudget inzetten om je op professioneel gebied te ontwikkelen en nieuwe vaardigheden aan te leren. Voor werknemers met tijdelijke banen is dit ook gunstig.  

Kortom, waarom zouden we eigenlijk vaste contracten en tijdelijke contracten tegenover elkaar willen zetten? Er zijn arbeidscontracten passend bij iedere leeftijd, levensfase en persoonlijke wens. Als je jezelf wilt ontplooien en ontwikkelen, of als je op zoek bent naar nieuwe kansen in je leven passen verschillende tijdelijke banen goed bij je. Als je daarentegen behoefte hebt aan zekerheid, je helemaal op je plek voelt in je team of simpelweg houdt van je vak, dan past een vaste baan beter bij je. Zo is er voor ieder wat wils, voor onbepaalde tijd. 

(1) volgens voorlopige cijfers over de arbeidsmarkt, afkomstig van het CBS 

(2) volgens het CBS hadden 5.230.000 miljoen werknemers een vast contract in 2021